Deizm, din, peygamber veya vahiy aracı olmaksızın bireyin akıl, gözlem, sezgi gibi yollarla Tanrı’nın varlığına inanmasına dayalı bir felsefi görüştür. Deistler, doğal dünyaya dair gözlemlerin ve mantığın kaynağını oluşturduğu; dinsel bilgiye dolaysız biçimde, sadece akıl yoluyla ulaşılabileceği ilkesini esas alır. Bu sebeple vahiy ve esine dayalı tüm dinleri reddederler .
Deizmin temel özellikleri şunlardır:
- Yaratıcı İnancı: Deistler, evrenin bir yaratıcı tarafından yaratıldığına inanırlar. Ancak bu yaratıcı, daha sonra insanları kendi başlarına bırakmıştır.
- Akıl ve Gözlem: Deizm, doğal dünyadaki olayların gözlem ve mantık yoluyla anlaşılabileceğini savunur.
- Vahiy ve Mucizeleri Reddetme: Deistler, Tanrı’nın insanlara vahiy veya mucize aracılığıyla iletişim kurmadığına inanırlar.
- Din ve Kilise Karşıtlığı: Deizm, kilise otoritesine karşı çıkar ve dini dogmaları reddeder.
Deistler, tarih boyunca önemli figürler tarafından temsil edilmiştir. Örneğin, Edward Herbert, Cherbury’nin 1. Baron’u, Voltaire, Thomas Jefferson ve Thomas Paine gibi düşünürler deizmin savunucuları arasında yer almıştır .
Deizm, insanın doğuştan sahip olduğu aklıyla doğanın ve evrendeki kanun ve tasarımın kişisel gözlemlerle onaylanıp benimsendiği bir düşünce sistemidir. Bu görüş, din ve felsefe alanında önemli bir tartışma konusudur ve insanın Tanrı’ya olan inancını sorgulamak için bir perspektif sunar.