Determinizm Nedir Kısaca
Determinizm, evrende meydana gelen her şeyin ve insanların yaşadığı her şeyin (buna verilen kararlar ve düşünceler de dahil) önceden belirlenmiş kurallara göre işlediğini savunan bir felsefe akımıdır. Determinizme göre özgür irade diye bir şey yoktur. Bu görüş, evrenin işleyişinin bilimsel yasalarla belirlendiğini ve olayların zorunlu olduğunu öne sürer.
Determinizmin temel önermeleri şunlardır:
- Neden-Sonuç İlişkisi: Deterministlere göre, her olayın bir nedeni vardır ve bu nedenler sonucunda gerçekleşir. Olaylar arasındaki ilişki nedenselliktir.
- Özgür İrade Yoktur: Determinizme göre, insanın iradesi nedenler zinciri ile gelişen bir durumdur ve bu durumda insanın etkisi yoktur. Özgür irade yanılsamadır.
- Evrende Düzen Vardır: Determinizme göre evrende bir düzen vardır ve nedenler-sonuçlar bu düzen içerisinde işler. Bu düzen çözüldüğünde nedenler ve sonuçların açıklanıp gelecekteki olayların bilgisini elde etmek mümkün olacaktır.
Determinizm, ahlak felsefesi ve bilim felsefesi gibi alanlarda önemli bir tartışma konusudur. Bazı filozoflar, determinizmin insan özgürlüğüne aykırı olduğunu savunurken, diğerleri bu görüşü destekler.